تعريف علمی مفاهیم و واژه ها:
تعریف روابط عمومی public relation
تعاريف متعددي از روابط عمومي موجود است كه هر كدام از زاويه خاصي به آن نگريسته است. در اينجا به تعدادي از آنها كه توسط صاحبنظران برجسته اين رشته مطرح شده است ميپردازيم.
دكترحميد نطقي (پدر روابط عمومي ايران) در جايي روابط عمومي را وكيل مدافع سازمان در بيرون و مدعيالعموم در داخل سازمان تعريف كرده است.
ركس هارلو در تعريف روابط عمومي ميگويد، روابط عمومي عبارت از دانشي است كه توسط آن، سازمانها آگاهانه ميكوشند به مسئوليت اجتماعي خويش عمل كنند تا بتوانند تفاهم و حمايت كساني را كه براي مؤسسه اهميت دارند، به دست آوردند.
اسكاتام.كاتليپ صاحب نظر روابط عمومي در جهان: روابط عمومي، اداره كردن وظايف شناسايي و ايجاد، حفظ و نگهداري روابط مطلوب و برجسته بين سازمان و جامعه است. جامعه اي كه توفيق و ناكامي يك سازمان به آن وابسته است. لانگوهازلتون؛ روابط عمومي كاركرد ارتباطي مديريت استك ها ز طريق آن سازمانها با محيط خود سازگار ميشوند، آنرا اصلاح ميكنند و تغيير ميدهند يا آن را حفظ ميكنند تا به اهداف سازماني دست يابند.( میرسعیدقاضی، 1370،ص28)
بر اساس تعاريف ياد شده، ميتوان ويژگيهايي را براي روابط عمومي برشمرد:
– روابط عمومي علم و دانشي است.
– كوشش آگاهانه و برنامهريزي شده.
– وسيله جلب نظر، تفاهم و پشتيباني مخاطبان و حفظ و نگهداري آن با استفاده از وسايل مختلف نظير رسانهها.
– بخشي از وظايف مديريت سازمان.
– فعاليتي مبتني بر تحقيق.
– روابط عمومي هنر است.
-توجه به تجزيه و تحليل گرايشها.
– وسيله مشاورة مديران.
– وسيله تغيير در افكارعمومي.
– وسيله اطلاع رساني به مردم
– وسيله ايجاد ارتباط دوسويه بين سازمان با مخاطب و بالعكس.
– وسيله ايجاد ارتباط اقناعي.
بر اساس آن چه كه بيان شد، ميتوان تعريف كاملي را براي روابط عمومي ارائه داد: روابط عمومي، مجموعهاي از عمليات ارتباطي آگاهانه مبتني بر برنامه و تحقيق است كه با استفاده از شيوههاي علمي و هنري به دنبال ارتباط با مردم و اطلاع يابي از نظرهاي آنان، تجزيه و تحليل گرايشهاي مخاطبان و افكار عمومي به منظور گفتگو با آنان براي رسيدن به تفاهم با كاربرد روشها و ابزارهاي ارتباطي نوشتاري، گفتاري، ديداري و شنيداري است.
برای دستیابی به تعریف کاملی از روابط عمومی، بررسی اهم تعاریفی که تاکنون درباره روابط عمومی ارائه شده است، ضروری مینماید:
1ـ تعریف «رکس هارلو» از پیشگامان روابط عمومی در جهان: «روابط عمومی عبارت از دانشی است که توسط آن، سازمانها آگاهانه میکوشند به مسئولیت اجتماعی خویش عمل کنند تا بتوانند تفاهم و حمایت کسانی را که برای مؤسسه اهمیت دارند، به دست آورند»(میرسعیدقاضی، 1370،ص29).
2ـ «اسکات. ام. کاتلیپ» صاحبنظر، روابط عمومی در جهان:«روابط عمومی، اداره کردن وظایف، شناسایی و ایجاد، حفظ و نگهداری روابط مطلوب و حسنه بین سازمان و جامعه است، جامعهای که توفیق و ناکامی یک سازمان به آن وابسته است»(امینی،1354،صص13ـ15).
3ـ «فرهنگ و بستر»:«عمل ایجاد زمینة درک عامه از فرد، موسسه یا نهاد و ترغیب آنان برای داشتن حسن نیت نسبت به آن، همچنین درک و حسن نیت عامه نسبت به فرد، موسسه یا نهاد».
4ـ «انجمن جهانی روابط عمومی»:«روابط عمومی، بخشی از وظایف مدیریت سامزان و عملی ممتد، مدام و طرحریزی شده است که از طریق آن، افراد و سازمانها می کوشند تا تفاهم و پشتیبانی کسانی را که با آنان سروکار دارند، به دست آورند».
5ـ «انجمن روابط عمومی انگلستان»:« روابط عمومی عبارت است از تلاشها و اقدامهای آگاهانه، برنامهریزی شده و سنجیده برای استقرار و کسب تفاهم متقابل بین یک سازمان و گروههای مورد نظر آن سازمان».
6ـ «انجمن روابط عمومی دانمارک»:«روابط عمومی عبارت از تلاشهایی است مستمر و منطبق با روشهای علمی و عملی که مدیریت سازمانها به منظور ایجاد تفاهم و پیدایش حسن علاقهمندی و تحصیل پشتیبانی گروههایی که سازمان با آن سروکار دارد و یا فکر میکند در آینده سروکار خواهد داشت، به عمل میآورد».
7ـ «انجمن روابط عمومی آلمان»:«روابط عمومی، عبارت است از تلاشهای آگاهانه و قانونمند به منظور تفاهم و استمرار اعتماد و شناخت متقابل عموم است که براساس تحقیق علمی و عملی صحیح و مستمر میسر میشود».
8ـ کنگره جهانی روابط عمومی» در سال 1978 در مکزیکو:«روابط عمومی کاربردی عبارت است از هنر و دانش اجتماعی تجزیه و تحلیل گرایشها، پیشبینی آثار آنها، مشورت با رؤسای مؤسسات و تهیه و اجرای برنامههای عملی که هم در جهت منافع مؤسسه و هم همگان باشد(مارانتزکوهن،1376،ص 15).
9ـ «انجمن روابط عمومی امریکا»:«روابط عمومی کوششی برای تأثیرگذاری و ایجاد تغییر در افکار عمومی از طریق نظارت، تحقیق و ارزیابی اطلاعات و فرآیندهاست».
10ـ «ادوارد برنیز» یکی از بنیانگذاران رشته روابط عمومی: «روابط عمومی، عبارت است از دادن اطلاعات به مردم و تلاشهای ترغیبی به منظور تغییر گرایشها و رفتار مردم و کوشش برای همبسته ساختن نگرشها و اقدامات یک مؤسسه با مخاطبان خود و متقابلاً نگرشها و اقدامات مخاطبان با مؤسسه»(مارانتزکوهن،درسنامهروابط عمومی ص 92).
11ـ «جان مارستن»:«روابط عمومی، ارتباط قانع کننده و از روی نقشه برای تأثیر گروهی از مردم است که معنی و مقصدی در تأثیر به آن وجود داشته باشد»(دکترنطقی، 1349،ص 155).
12ـ «رابرت اسکار کارلسون»:«روابط عمومی، فعالیتهای اطلاعاتی و خطمشهایی است که سازمانهای مختلف با توسل به آنها درصدد ایجاد نگرشهای مطلوب نسبت به خود و کارشان و همچنین مبارزه با نگرشهای مخالف هستند»(لویزه،فصلنامه هنر هشتم، 1375).
13ـ «اسکات. ام. کاتلیپ» و «آلن. اچ. سنتر» در کتاب «روابط عمومی مؤثر»:«روابط عمومی عبارت است از انتقال و تجزیه و تحلیل اطلاعات و نظرات مدیریت موسسه به مخاطبان آن و انتقال تجزیه و تحلیل اطلاعات و نظریات این گروهها به مدیریت به منظور ایجاد همسویی و هماهنگی در علایق و منافع»(فصلنامه هنر هشتم، 1375 ،ص78).
14ـ نشریه «اخبار روابط عمومی»:«روابط عمومی عمل مدیریت است که به وسیله آن افراد جامعه مورد سنجش قرار میگیرند و روش کار و طرز عمل یک فرد یا یک موسسه با مصلحت عمومی منطبق میشود و برنامهای برای جلب تفاهم و مقبولیت عامه به موقع اجرا گذاشته میشود».
15ـ «برنایز»:«روابط عمومی عبارت است از ایجاد حسن تفاهم و قبول عامه با استفاده از قواعد و اصول علوم اجتماعی».
16ـ «گرونیک»:«روابط عمومی، مدیریت ارتباط میان یک سازمان و همگانهایی است که با آن سروکار دارند»(ویندال،1376،ص159).
17ـ «لانگ و هازلتون»:«روابط عمومی، کارکرد ارتباطی مدیریت است که از طریق آن سازمانها با محیط خود سازگار میشوند، آن را اصلاح میکنند و تغییر میدهند، یا آن را حفظ میکنند تا به اهداف سازمانی دست یابند(همان).